Geen zomer- én wintertijd meer? Kies dan voor wintertijd

­­­We zijn dagdieren

Ons lichaam is erop ingesteld dat wij actief zijn wanneer het buiten licht is en slapen wanneer het donker is. Dit gedrag wordt aangestuurd door de biologische klok in onze hersenen en ons lichaam. Naast het slaap/waakritme zijn er veel meer biologische ritmes, zoals hormoonspiegels, verteringsprocessen, de lichaamstemperatuur, ons prestatievermogen.

Onze interne klokken zijn gevoelig voor licht en de tijden waarop we daaraan bloot zijn gesteld. Daglicht in de ochtend helpt bij het wakker worden en zorgt er voor dat onze interne ritmes afgestemd blijven op het omgevingsritme. Licht maakt ons alerter en is belangrijk voor onze stemming.

Ritmes uit de pas

Wat er gebeurt wanneer de ritmes in ons lichaam uit de pas lopen merken we bij een jetlag. Je interne ritme komen dan ineens niet meer overeen met het lokale omgevingsritme. Je kan je je slaperig, suf en zelf misselijk gaan voelen. Maar ook zonder je tijdzone te verlaten kan je last hebben van ritmeverschuivingen. Avondmensen die vroeg op moeten, maar van nature liever laat opstaan en tot laat actief zijn bouwen door de week een slaaptekort op. Op vrije dagen slapen zij dan lang uit. Veel tieners hebben daar last van. Rond de puberteit verschuift je interne ritme richting avondtype. Je wordt pas laat slaperig. Vroeg opstaan is dan moeilijk. Het verschil tussen je interne ritme en het omgevingsritme (school- of werktijden) leidt tot slaaptekort. Tijdens de zomertijd is dit verschil nog extremer.

Late zonsopkomst in de winter

Kiest Nederland voor een permanente zomertijd, dan gaat de zon in de midwinter heel laat op: om 9:45 uur in het oosten en 10 uur in het westen van het land. Van mid-oktober tot mid-februari betekent dat voor de meeste mensen dus ruim voor zonsopgang beginnen met werken of studeren. Je gaat dan tegen je interne ritme in die voor zonsopgang nog ingesteld is op slapen. We zijn dan minder alert. De kans op slaaptekort neemt toe, met alle gevolgen van dien - zoals verminderd prestatievermogen en welbevinden. Chronisch slaaptekort kan zelfs gezondheidsrisico’s met zich mee brengen.

Voor iedereen die nu al moeten schuiven met hun ritmes - tieners, avondtypes, mensen die vroege diensten draaien - wordt het extra zwaar om nog een uur eerder te beginnen. Een latere zonsopgang betekent bovendien ook een langere periode ’s ochtends in het donker naar school of werk gaan.

Langer licht 's avonds

Daar tegenover staan een aantal voordelen van een permanente zomertijd: Door de latere zonsondergangen kunnen veel mensen na werktijd langere tijd in het daglicht doorbrengen. Met een permanente wintertijd gaat de zon in de zomer dan tussen 20 en 21 uur onder en in het voorjaar en de herfst dus nog eerder. Deze voordelen wegen niet op tegen de eerder genoemde nadelen.